Blogs

Food & Agri

12 januari 2024

Op weg naar duurzame voeding: Wim Soetendaal van Star Food over meelwormen voor mensen

Dit artikel maakt deel uit van een serie LinkedIn interviews door het Anders Invest Food & Agri team. Hierbij kijken we naar de mensen en activiteiten binnen onze portfolio bedrijven. In dit interview gaan we in gesprek met Wim Soetendaal, oprichter van Star Food. Star Food kweekt verscheidene insecten; van origine voor de hengelsport en diervoeder, maar inmiddels wordt ook voor humane voeding gekweekt. Star Food heeft hiervoor een locatie in Hongarije waar meelwormen worden gekweekt die in voeding worden verwerkt.

Beginjaren en overstap naar humane voeding

Wim Soetendaal begon in 1985 met het kweken van wormen voor de hengelsport en twee jaar later kwamen hier meelwormen, sprinkhanen en krekels bij. Hier kwam Star Food uit voort, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het kweken van insecten voor diervoeder, maar waar inmiddels ook stappen worden gezet om insecten voor humane consumptie mogelijk te maken. In het begin heeft Wim veel zelf uit moeten vinden over de kweek van insecten: “Ik ben veel gaan observeren: wat doet een insect en waarom gedraagt hij zich vandaag anders dan morgen? Ik heb het mezelf eigen gemaakt en geoptimaliseerd – dit doe ik met veel plezier. Het automatiseren en ontwikkelen van de kweek, vind ik nog steeds het leukste om te doen.”

De stap naar humane consumptie is van belang, aangezien de eiwittransitie onomkeerbaar is en er wordt gezocht naar duurzame en gezonde eiwitbronnen voor zowel mens als dier. “Insecten zijn en van de meest duurzame eiwitbronnen die er zijn en zijn daarnaast gezond.” Wim vertelt verder: “Je hebt voor bijvoorbeeld een koe veel meer landoppervlakte, voer en water nodig dan voor deze insecten. Op die manier kunnen we dus meer kilo’s insecten kweken op een vierkante meter dan we koeien kunnen houden.”  Daarnaast zijn meelwormen voedzaam en bevatten ze alle essentiële aminozuren die het lichaam zelf niet kan maken.

Veranderende markt

Wim ziet de markt voor meelwormen veranderen: “De ontwikkeling gaat snel: vroeger begon je met kippen ook klein en inmiddels heb je megastallen. Zo is het met insecten ook, het is meer een product geworden en is daardoor meer opgeschaald.” Het belangrijkste voor de toekomst zal hierbij zijn dat de meelwormen tegen de juiste kostprijs worden geproduceerd en met goede kwaliteit. Het product moet consistent zijn qua voedingswaarde en moet genoeg eiwit bevatten.

Daarnaast is het belangrijk om consumenten aan het product te binden, waarbij de angst die men in het Westen vaak heeft om insecten te eten volgens Wim vaak tussen de oren zit. De eerste stap wordt hierbij om de meelwormen als ingrediënt te vermarkten, in plaats van als volledig insect. Op die manier kunnen er verschillende soorten voeding van worden gemaakt: van burgers tot shakes en sportdranken. Een belangrijke aanvulling die Wim hierbij plaatst, gaat om de verrijking van het eiwit: “de processing van de meelworm is ontzettend belangrijk. Van origine hebben deze insecten zo’n 35% eiwit. Door de verwerking verrijken we dit naar 80%, waarmee het gelijkwaardig wordt aan bestaande eiwitbronnen als melkeiwit.”

Wetgeving en toekomstperspectief

Wat betreft het verwerken van de meelwormen zodat ze geschikt zijn om in humane voeding te worden verwerkt, zijn er een aantal hordes te nemen. Met name de regelgeving en het uitvaardigen van zogenaamde Novel Food Dossiers gaat hierin langzaam en neemt veel geld en tijd in beslag. Hierdoor zijn producenten en verwerkers huiverig om grote investeringen te doen, aangezien er een risico is dat een dossier niet wordt goedgekeurd, of dat wetgeving verandert. Desalniettemin worden  bij Star Food goede stappen gezet voor de toekomst: “Op onze locatie in Hongarije worden op grote schaal meelwormen gekweekt, nu al zo’n 15 ton per week. We werken eraan deze processen nog meer te verbeteren en kijken naar mogelijke samenwerkingen.” Zo legt Wim uit. “Het is zeker dat insecten een belangrijke rol gaan spelen in food en feed.” Op de vraag of Wim verwacht dit zelf nog mee te maken, geeft hij dan ook een overtuigd bevestigend antwoord.

Ander blog

Food & Agri

Agrifood binnen de EU: waar stemmen we voor tijdens de parlementsverkiezingen? Dit artikel maakt deel uit van een reeks blogs door het Food & Agri-team van Anders Invest. In dit stuk gaan we in op de Europese Parlementsverkiezingen die plaatsvinden van 6 tot 9 juni 2024. Op beleidsniveau gebeurt er veel op het gebied van agrifood, dus is het tijd om te kijken hoe het ervoor staat met agrifoodbeleid in Europa en waar we precies voor gaan stemmen. Europese verkiezingen: waar stemmen we precies voor? De Europese Unie bestaat uit verschillende organen, waarbij de wetgevende macht bestaat uit de Raad van de EU, de Europese Commissie en het Europees Parlement. De Raad van de EU, ook wel bekend als de Raad van Ministers, of afgekort de Raad, bestaat uit alle 27 EU-ministers of staatssecretarissen van een bepaald onderwerp. In het geval van bijvoorbeeld een wetsvoorstel over landbouw, zal de Nederlandse minister of staatssecretaris van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit deelnemen aan de Raad. De Europese Commissie bestaat op haar beurt uit 27 afgevaardigden, één van elke lidstaat. De Commissie heeft als belangrijkste functie het doen van wetsvoorstellen op Europees niveau. Deze wetsvoorstellen komen terecht bij de Raad en het Europees Parlement, welke wetten mogen aanpassen, afkeuren of aannemen. Het Europees Parlement is het enige, rechtstreeks gekozen wetgevende orgaan van de EU. De zetels worden verdeeld op basis van bevolkingsgrootte en worden per parlementsverkiezing opnieuw bepaald. Het voorgesteld aantal parlementsleden voor na de verkiezingen komt nu uit op maar liefst 720, met daarin 31 zetels voor Nederland. Naast hun wetgevende functie, heeft het Europees Parlement andere belangrijke taken, zoals het kiezen van de Europese Commissie inclusief de voorzitter en het vaststellen en goedkeuren van de EU begroting, deels met de Raad.  Door te stemmen tijdens de verkiezingen voor het Europees Parlement kunnen burgers dus zowel direct als indirect invloed uitoefenen. Welke fracties zijn er en wat is de zetelprognose binnen het Europees Parlement? Wanneer we dieper inzoomen op de samenstelling van het Europees Parlement, zien we dat partijen met verschillende ideologieën zijn gebundeld in zeven fracties. Deze fracties bestaan uit verschillende Europese partijen en elke fractie heeft Nederlandse partijen aan zich gekoppeld. Wanneer er nieuwe partijen ontstaan, in het geval van Nederland de BBB en NSC, kunnen zij na de verkiezingen uitgenodigd worden bij een fractie die past bij hun politieke kleur. Momenteel bevat het Europees Parlement de volgende fracties met bijbehorende Nederlandse partijen: Europese Volkspartij (EVP) : CDA, CU, mogelijk BBB en NSC Progressieve Alliantie van Socialisten & Democraten (S&D) : PvdA Renew Europe: VVD, D66 De Groenen/Vrije Europese Alliantie: GL, Volt Europese Conservatieven en Hervormers (ECH): SGP, JA21 Identiteit & Democratie (I&D): PVV Europees Unitair Links/Noord Groen Links (EUL/NGL): PvdD, SP De meest recente peiling, uitgevoerd door onderzoeksbureau Ipsos, laat zien dat het rechtse blok zal groeien: de EVP, momenteel de grootste fractie in het Parlement zal nagenoeg gelijk blijven en de zetelaantallen van de I&D en ECR zullen flink stijgen. De verwachting is dat deze fracties na de verkiezingen meer dan de helft van het Parlement in handen zullen hebben. Wat is de stand van zaken voor Europees agrifoodbeleid? Zowel de afgelopen jaren als in de aankomende beleidstermijn zijn er belangrijke keuzes te maken. Voor agrifood hebben deze met name betrekking tot de Farm-to-Fork strategie, een onderdeel van de Green Deal, en de revisie van CAP (Common Agricultural Policy). De nieuwe financieringsperiode van CAP zal beginnen vanaf 2028, maar de strijd om de verdeling van het geld begint vaak al jaren van tevoren. Dit is niet opvallend, aangezien het CAP-budget met zo’n 300 miljard euro éénderde deel uitmaakt van de totale EU-begroting. Farm-to-Fork De afgelopen jaren zijn sommige wetsvoorstellen die binnen Farm-to-Fork vallen goedgekeurd, waaronder de overeenkomst om ontbossing in supply chains tegen te gaan. Recentelijk echter, zijn grote voorstellen binnen de strategie teruggetrokken of afgezwakt, waaronder de voorstellen om presticidegebruik te verminderen, dierenwelzijn aan te scherpen en de Sustainable Food System Framework Law. Ook is het opvallend dat verschillende voorstellen binnen de F2F-strategie, evenals het begrip “Farm-to-Fork” hier en daar weg worden gelaten uit agenda’s en speeches. Het lijkt erop dat meer voorstellen binnen de Green Deal en Farm-to-Fork zullen worden weggestemd, of aangenomen in afgezwakte vorm. Common Agricultural Policy CAP staat voor Common Agricultural Policy en behelst het landbouwbeleid van de Europese Unie. Hierbinnen bevat het 2 onderdelen: subsidies voor plattelandsontwikkeling en landbouwsubsidies. Hieronder vallen bijvoorbeeld de subsidies die boeren ontvangen. De financieringsperiodes van CAP beslaan meestal zo’n 5-7 jaar. Zo zitten we momenteel in de CAP-periode 2023-2027 en zal daarna een nieuwe termijn in gaan, met bijbehorende nieuwe financieringsverdeling. In april van dit jaar heeft het Europees Parlement ingestemd met versoepeling van de huidige CAP-regels, deels om boeren zo tegemoet te komen ten opzichte van voorgestelde strengere duurzaamheidsregels. Daarnaast heeft de huidige grootste fractie binnen het Parlement, de Europese Volkspartij (EVP) in haar verkiezingsprogramma aangegeven bij de volgende CAP ronde van 2028-2034 te willen focussen op het garanderen van een stabiel inkomen voor boeren. Hoe zullen de verkiezingen agrifood beleid beïnvloeden de komende jaren? De afgelopen tijd zijn veel wetsvoorstellen die binnen de Farm-to-Fork strategie vallen afgezwakt of weggestemd, deels naar aanleiding van de boerenprotesten in Europa. Dit past in een bredere trend die waarschijnlijk door zal zetten, waarbij Europa voedselzekerheid en de concurrentiepositie van agrifood centraal zal stellen. De angst is dat een te sterke focus op het verduurzamen van agrifood zal leiden tot een zwakkere concurrentiepositie op levensmiddelen ten opzichte van de rest van de wereld. Daarnaast is door de oorlog in Oekraïne de voedselzekerheid hoger op de agenda gekomen en ook hiervan is de verwachting dat dit, in combinatie met onzekerheid van boeren en daaropvolgende protesten, een grote rol zal blijven spelen de komende jaren. Al met al is het dus een roerige tijd voor agrifood en is er hoe dan ook genoeg om voor te stemmen op 6 juni.

Lees verder

04 juni 2024

Food & Agri

CSRD in een vogelvlucht Dit artikel maakt deel uit van een reeks korte blogs door het Food & Agri-team van Anders Invest. Het is specifiek geschreven voor personen en bedrijven die geïnteresseerd zijn in of worden beïnvloed door CSRD. In totaal zullen 50.000 bedrijven in de komende jaren aan deze wetgeving moeten voldoen. Daarnaast zullen bedrijven die niet hoeven te rapporteren, extra druk ervaren om informatie en gegevens over hun duurzaamheidsprestaties te leveren aan B2B-klanten. Bent u betrokken bij een bedrijf dat moet voldoen aan de CSRD of gegevens over impact moet genereren? Dan bent u exact de doelgroep. We gaan in een vogelvlucht door de basisconcepten heen. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is wetgeving ontwikkeld door de Europese Unie die in januari 2023 is aangenomen. Vanaf 1 januari 2024 is het de bedoeling dat grote en beursgenoteerde bedrijven duurzaamheidsinformatie rapporteren en openbaar maken in een uitgebreid en consistent kader in hun managementrapporten. Het bouwt voort op eerdere wetgeving door: een uitgebreidere reikwijdte inclusief een geleidelijke integratie van grote bedrijven, gestandaardiseerde vereisten, assurance-eisen, een digitaal formaat en integratie in managementrapporten. Gezien de uitgebreide schaal van de richtlijn, is het zeer waarschijnlijk dat de meeste bedrijven worden beïnvloed door deze richtlijn (direct of indirect). Laten we enkele basisconcepten in dit artikel samenstellen om CSRD te doorgronden en de mechanismen ervan te begrijpen. Waarom is CSRD van kracht geworden? CSRD beoogt klimaatverandering, sociale onrechtvaardigheid en bestuursmisstanden aan te pakken. De drijvende kracht achter de CSRD is het ambitieuze doel van de Europese Unie, zoals uiteengezet in de Europese Green Deal, om het eerste klimaatneutrale continent te worden tegen 2050. De Green Deal is de algehele duurzame groeistrategie van de EU. Om kapitaal te sturen naar investeringen die duurzame oplossingen bevorderen, heeft de EU een Actieplan voor de Financiering van Duurzame Groei (APFSG) opgesteld dat bestaat uit een reeks beleidsinitiatieven. Om greenwashing te voorkomen en afgestemde activiteiten voor duurzame investeringen vast te stellen, trad het EU-taxonomieregelgevingskader in werking in 2020. In wezen is CSRD vereist om transparantie te vergroten door openbaarmaking van duurzaamheidsinformatie, waardoor de EU-taxonomie kan functioneren. Over het algemeen is het doel van CSRD niet om te rapporteren omwille van het rapporteren, maar om over te gaan naar een groene economie met de relevante publieke informatie om dit te doen. Het is echter nog moeilijk te beoordelen hoeveel van de inspanning zal worden vertaald in daadwerkelijke impact. Hoe zal CSRD de zakelijke klimaat van Europa beïnvloeden? Vanaf 2025 moeten de eerste bedrijven rapporteren over hun ESG-impact en kansen gedurende het jaar 2024. De naleving van CSRD wordt gefaseerd ingevoerd, afhankelijk van het type bedrijf. Het eerste rapportagejaar voor de toepassing van de nieuwe regelgeving zal als volgt zijn gestructureerd: in 2025, bedrijven die al onderworpen waren aan de eerdere normen voor niet-financiële rapportage, met name grote organisaties van openbaar belang met meer dan 500 werknemers. Het daaropvolgende jaar, 2026, markeert de opname van andere grote bedrijven, specifiek die met meer dan 250 werknemers. Tegen 2027 zullen de rapportagevereisten worden uitgebreid naar MKB Nederland. Ten slotte zullen in 2029 niet-EU-bedrijven die meer dan €150 miljoen aan inkomsten binnen de EU genereren, ook aan deze rapportagenormen moeten voldoen. Geleidelijk zullen meer dan 50.000 bedrijven jaarlijks maximaal 11.000 datapunten moeten rapporteren. De European Reporting Advisory Group (die de standaard heeft voorbereid) schat dat de eenmalige kosten rond de €287.000 liggen en de terugkerende kosten €319.000 voor de eerste bedrijven die in 2025 starten. Voor latere bedrijven zijn de kosten €146.000 (eenmalig) en €162.000 (terugkerend). Zoals u kunt zien, zijn de hoeveelheid werk en kosten die gepaard gaan met louter naleving, laat staan impact, zijn aanzienlijk. Wat staat er eigenlijk in het rapport? Voor CSRD bestond het jaarverslag uit een managementverslag, gevolgd door een auditverslag en de financiële overzichten. De duurzaamheidsverklaringen zijn gebaseerd op de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) en bestaan uit Algemene Informatie (ESRS-1), Algemene Onthullingen (2), Milieu-informatie (ESRS-E), Sociale Informatie (ESRS-S), Bestuursinformatie (ESRS-G). Dus, CSRD is de wetgeving zoals geregisseerd door de EU, ESRS zijn de normen die specificeren wat te rapporteren. Lijst van thematische normen: ESRS E1 Klimaatverandering ESRS E2 Vervuiling ESRS E3 Water- en Mariene Bronnen ESRS E4 Biodiversiteit en Ecosystemen ESRS E5 Hulpbronnengebruik en circulaire economie ESRS S1 Eigen Werknemers ESRS S2 Werknemers in de waardeketen ESRS S3 Getroffen gemeenschappen ESRS S4 Consumenten en eindgebruikers ESRS G1 Bedrijfsgedrag ESRS 1 en 2 dienen als richtlijn voor de algemene duurzaamheidsrapportage. De dwarsdoorsnijdende normen definiëren de informatie die moet worden onthuld over materiële impact, risico's en kansen gerelateerd aan duurzaamheidsaspecten. Voor de thematische normen is men verplicht om een dubbele materialiteitsbeoordeling uit te voeren om impact, risico's en kansen in relatie tot de verschillende onderwerpen in kaart te brengen. Alle onderwerpen die materieel zijn in de waardeketen van het bedrijf moeten worden gerapporteerd en onderbouwd met data. Dienovereenkomstig moeten alle onderwerpen waarvan de impact materieel gerelateerd is aan het milieu of de samenleving of die op korte, middellange of lange termijn een financiële impact hebben op het bedrijf en dus de ontwikkeling en prestaties van het bedrijf aanzienlijk kunnen beïnvloeden worden gerapporteerd. Zodra alle materiële punten zijn behandeld, wordt het verslag geauditeerd door een externe waarborgpartij. Zoals je kunt zien, zal het moeilijk zijn om deze richtlijn te operationaliseren en alleen al de hoeveelheid afkortingen zorgt ervoor dat je door de bomen het bos niet kan zien. In het volgende artikel zullen we dieper ingaan op de impact op het bedrijfslandschap voor Food & Agri en wat onze strategie met betrekking tot CSRD inhoudt.

Lees verder

02 mei 2024


Alle blogs